Prema podacima Ujedinjenih nacija, Srbija će, prema dosadašnjim tendencijama, do 2050. godine izgubiti oko 17 odsto populacije. Slično je i u opštinama Bečej i Novi Bečej, gde je evidentan pad u broju rođene dece. Кonkretno, u opštini Bečej je 1990. godini rođeno 481 dete, a u 2017. godini svega 295. U opštini Novi Bečej, 1990. godine je rođeno 371 dete, dok je u 2017. godini taj broj pao na 190.
Opširnije u video prilogu.
Кao važan faktor nedovoljnog rađanja ističu se nezaposlenost, nerešeno stambeno pitanje, problemi čuvanja dece, nezadovoljavajući ekonomski standard i druge pojave iz ovog kruga.
Novi Zakon o finansijskoj podršci porodici sa decom primenjuje se od 1. jula 2018. godine kao i Strategija za podsticanje rađanja koja je revidirana i dopunjena sadržajima vezanim za migracije i aktivno starenje, a sve kako bi se zaustavio negativni trend opadanja prirodnog priraštaja.
Jedan od strateških pravaca u prevazilaženju problema nedovoljnog rađanja i postizanja poželjnog demografskog razvoja jeste pružanje finansijske podrške porodici.
Direktna finansijska podrška porodici
Jedna od najznačajnijih novina u zakonu je to da je proširen krug žena koje mogu ostvariti pravo na naknadu zarade za rođenje deteta. Novim zakonom ovo pravo je prošireno na žene koje samostalno obavljaju delatnost, koje su vlasnice poljoprivrednog gazdinstva i koje su radno angažovane po osnovu privremenih i povremenih poslova, ugovora o delu i autorskog ugovora.
Takođe, od 1.jula ovo pravo imaju i žene koje su nezaposlene i koje nisu ostvarile pravo na novčanu naknadu po osnovu nezaposlenosti, a u periodu od 18 meseci pre rođenja deteta su ostvarivale neke prihode.
Novinama u zakonu predviđeno je da pravo na naknadu zarade može ostvariti i zaposlena žena koja je u radni odnos stupila tek nakon rođenja deteta. Trajanje porodiljskog odsustva u ovoj situaciji računa se od datuma kada je dete rođeno.
Zakonom je predviđeno da se naknada za vreme porodiljskog odsustva utvrđuje na osnovu zbira mesečnih osnovica na koji su plaćeni doprinosi za poslednjih 18 meseci pre otpočinjanja odsustva sa rada.
Uvodi se i direktna uplata naknada iz budžeta države na račun porodilje, a ne kao što je to bilo do sada - na račun poslodavca, što je stvaralo česta kašnjenja u isplatama naknada.
Takođe, pravo na naknadu imaju svi zaposleni, odnsono osobe koje su u radnom odnosu po ugovoru o radu, na određeno ili neodređeno vreme.
Roditeljski dodatak za prvo dete iznosi 100.000 dinara i isplaćuje se jednokratno, za drugo dete iznosi 240.000 dinara i isplaćuje se u 24 jednake mesečne rate po 10.000 dinara, za treće dete roditeljski dodatak je 1.440.000 dinara i isplaćuje se u 120 jednakih mesečnih rata (10 godina) po 12.000 dinara, a za četvrto dete on je 2.160.000 dinara i isplaćuje se u 120 jednakih mesečnih rata po 18.000 dinara.
Pronatalitetne mere Pokrajinske vlade
Pored malopre spomenutih državnih mera i Pokrajinska vlada primenjuje nekoliko pronatalitetnih koraka.
Tu su pre svega pomoć nezaposlenim majkama koje će dve godine dobijati dodatni novac iz Pokrajinskog budžeta, zatim, pomoć porodicama koje dobiju treće ili četvrto dete - za rešavanje stambenog pitanja ili poboljšanja uslova stanovanja, kao i biomedicinski potpomognuta oplodnja (vantelesna oplodnja) za drugo, treće i svako naredno dete.
Nezaposlene majke u Vojvodini, koje su rodile treće ili četvrto dete u periodu od 1. jula 2018. godine pa nadalje, od Nove godine imaju pravo na materinski dodatak.
Pravo se odnosi dakole na nezaposlene majke s obzirom na to da zaposlene majke novorođenog trećeg ili četvrtog deteta, po novom Zakonu o finansijskoj podršci porodici sa decom, već imaju pravo na naknade. Materinski dodatak iznosi 15.000 dinara i isplaćivaće se dve godine. Isplata materinskog dodatka počela je 1. januara 2019. godine.
Druga važna mera tiče se uvećanja sredstava u gotovo dvostrukom iznosu za stambeno proširenje za porodice sa troje i više dece - planirano je da taj iznos bude veći od 200 miliona dinara ove godine.
Svetlana Selaković, pomoćnica za demografiju i ravnopravnost polova u Pokrajinskom sekretarijatu za portal Webinfo podseća i na mere vantelesne oplodnje.
-U junu mesecu je osnovan budžetski fond za populacionu politiku, a naglasila bih i mere vantelesne oplodnje kada mi sufinansiramo vantelesnu oplodnju sa 200 hiljada dinara po paru, za drugo, treće, četvrto i svako naredno dete. To je demografska mera – ističe Selaković dodajući da finansijske mere jesu važne, ali nisu presudne i svetska iskustva pokazuju da često ne postižu dovoljan efekat, pa se uz zadržavanje postojećih, traže i nove, pre svega nematerijalne prirode.
Vantelesna oplodnja
Pravo na tri pokušaja vantelesne oplodnje o trošku Fonda ima žena do navršene 42. godine života, a u jednom postupku se o trošku države obezbeđuje i zamrzavanje do šest embriona, sa rokom čuvanja od pet godina.
Bez obzira da li se parovi odluče na vantelesne oplodnju u privatnim ili državnim ustanovama, pod potpuno istim uslovima o trošku države će im biti omogućeno zamrzavanje embriona.
Pokrajinska vlada sufinansira vantelesnu oplodnju sa 200 hiljada dinara po paru, za drugo, treće, četvrto i svako naredno dete.
Objavljeni medijski sadržaji su nastali u okviru projekta “Publicitet za natalitet”, koji je sufinansiran iz budžeta Republike Srbije – Ministarstva kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
